سامانه ایران نوآفرین؛ از پرواز بلند در دولت دوازدهم تا سقوط در دولت سیزدهم | «ایران نوآفرین» طرحی که به فراموشی سپرده شد
سامانه ایران نوآفرین که قرار بود یک پایگاه داده یکپارچه برای حمایت از کسب‌وکارهای نوپا و استارتاپ‌ها و سیاستگذاری‌های صحیح و کلان در حوزه نوآفرینی و فناوری اطلاعات باشد، در دولت دوازدهم با سروصدای زیادی راه‌اندازی شد و به تأیید هیئت وزیران هم رسید. اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم، عملکرد و فعالیت این سامانه به شدت کاهش یافت. گزارش فعالیت چهارساله سامانه ایران نوآفرین که به تازگی منتشر شده است، نشان می‌دهد که تعداد ثبت‌نام‌شدگان، درخواست‌های خدمات و تسهیلات در این سامانه رو به کاهش بود.
طرح ایران نوآفرین چگونه شروع شد و چرا و چگونه فروکش کرد؟
دکتر امیر ناظمی پژوهشگر ایرانی حوزه سیاست‌گذاری فناوری و معاون وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران در دولت دوازدهم بوده است. دکتر ناظمی با هدف ترویج فرهنگ نوآفرینی و تسهيل شرایط برای کارآفرینان جوان، خدمات مختلفی را در قالب سامانه ايران نوآفرين به شركت ها و تيم های نوپا، سرمایه‌گذاران، شتابدهنده ها و مراكز رشد، علاقمندان به حوزه نوآفرينی و سایر بازيگران اين حوزه ارائه داده است. بعضی از خدمات این سامانه عبارتند از: تسهيلات مالی، رفع موانع كسب و كار، شركت در رویدادها، استفاده از داده های دولتی، همكاری با سایر دستگاه ها، معافيت های مالياتي و بيمه‌ای و …
دکتر امیر ناظمی:
سامانه ملی ایران نوآفرین سامانه‌ای جامع در حوزه نوآفرینی کشور است تا امکان رشد و شکوفایی در این حوزه را از طریق تسهیل دسترسی به اطلاعات و امکانات موردنیاز ذینفعان اصلی این حوزه و یکپارچه‌سازی آنها، فراهم آورد.
مهمترین نکته در بستر بوم سرمایه سامانه ایران نوآفرین،این است که هدفمند کردن را به ارمغان می‌آورد و باعث کاهش ریسک کمتر سرمایه‌گذاری در حوزه نوآفرینی می‌شود.
.
بوم‌واره کویر شده!
گزارش فعالیت سامانه نشان می‌دهد که بیشترین تعداد درخواست و ثبت سفارش دریافت خدمت در بوم‌واره مربوط به فضای ابری، پردازش و ذخیره‌سازی بود که سهم ۲۵ درصدی داشت. در جایگاه بعدی دریافت خدمات تیم‌ها و شرکت‌ها از بوم‌واره تبلیغات و بازاريابی ديجيتال با ۱۸ درصد سهم، نرم‌افزارهای اداری و حسابداری با ۱۲.۶ درصد سهم و خدمات امنيت اطلاعات با ۸.۹ درصد سهم وجود داشت.گزارش فعالیت سامانه همچنین شرکت‌های بوم واره را که خدمات خود را در بوم‌واره ارائه می‌کنند را نیز معرفی می‌کند. براساس گزارش، تعداد کل شرکت‌های بوم‌واره در سال ۱۴۰۱ بيست و پنج شرکت بود که در حوزه‌های مختلف فعالیت می‌کردند.
بعضی از این شرکت‌ها عبارتند از: آسان پرداخت، پلتفرم پرداخت الکترونیک و تجارت الکترونیک؛ آسان ساین، پلتفرم امضای الکترونیک و حقوق ديجيتال؛ آسان وب، پلتفرم طراحی وب سایت و فروشگاه آنلاین؛ آسان گستر، پلتفرم تولید و توزیع محتوای ديجيتال؛ آسان نور، پلتفرم اینترنت اشياء و هوش مصنوعی؛ آسان هاست، پلتفرم ميزبانی وب و فضای ابری؛ آسان هاب، پلتفرم فضای کار اشتراکی و شبکه‌سازی؛ آسان هش، پلتفرم امنيت اطلاعات و رمزنگاری؛ آسان ياد، پلتفرم آموزش و یادگیری الکترونیک؛ آسان يار، پلتفرم مشاوره حقوقی و قضايی؛ و … هستند.
طرح ایران نوآفرین؛ چالش‌ها و راه‌حل‌ها
آمار و ارقام
گزارش نشان می‌دهد که تعداد کل هويت‌های ثبت‌نامی در سامانه که در کل ۱۳ هزار و ۶۲۵ عدد بود از سال ۹۸ تا ۱۴۰۱ آمار کاهشی داشت. به طوری که براساس آمار در سال ۹۸ تعداد هويت‌های ثبت‌نامی در سامانه چهار هزار و نودوپنج عدد بود (۳۰ درصد) و این میزان در سال ۱۴۰۱ به ۷۹۷ عدد (شش درصد) رسید.
کاهش تقاضا برای خدمات
اما طبق گزارش فعالیت سامانه، تعداد کل درخواست خدمات در این سامانه رو به کاهش بود. به طوری که تعداد کل درخواست خدمات در سال ۹۸ دو هزار و ۶۲۸ عدد (۲۵ درصد) بود که این میزان در سال ۱۴۰۱ به چهار صد و پنج عدد (چهار درصد) رسید.
کاهش پرداخت تسهیلات
براساس گزارش، بیشترین تعداد تسهیلات مصوب‌شده و تأیید شده در سامانه مربوط به حوزه فضای کار اشتراکی بود که سهم ۵۰ درصدی داشت. در مقابل، کمترین تعداد تسهیلات مصوب‌شده و تأیید شده در سامانه مربوط به حوزه فناوری اطلاعات بود که سهم ۵ درصدی داشت.
چشم‌انداز آینده طرح ایران نوآفرین
دانلود گزارش ۴ سال فعالیت سامانه ایران نوآفرین
یادداشت سردبیر پایگاه خبری همراه پرس:
سامانه ایران نوآفرین، قربانی سیاست‌های سازمان فناوری اطلاعات
سامانه ایران نوآفرین یک طرح ملی است که با هدف حمایت از شرکت‌های داخلی و استارتاپ‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات در سال ۱۳۹۸ راه‌اندازی شد. این سامانه قرار بود با ارائه خدمات متنوع و با کیفیت به کاربران، به توسعه صنعت فناوری در کشور کمک کند.
اما آیا این طرح به اهداف خود دست یافته است؟ آیا سازمان فناوری اطلاعات به عنوان مسئول اجرای این طرح، نقش خود را به خوبی ایفا کرده است؟ آیا دولت سیزدهم به حمایت از شرکت‌های داخلی و استارتاپ‌های فناور وفادار بوده است؟
پاسخ به این سؤالات مثبت نیست. متأسفانه سامانه ایران نوآفرین در چند سال گذشته با مشکلات فراوانی روبرو شده است که بخش عمده‌ای از آنها به عملکرد نادرست و ضعیف سازمان فناوری اطلاعات در دولت سیزدهم برمی‌گردد.
سامانه ایران نوآفرین نیازمند منابع مالی، فنی و انسانی است که سازمان فناوری اطلاعات قادر به تأمین آنها نبوده است. در نتیجه، خدمات و سرویس‌های این سامانه کم و کاست شده و کاربران رضایت خود را از آن ابراز نکرده‌اند. همچنین شرکت‌های داخلی و استارتاپ‌های فناور که قرار بود در این سامانه حضور پیدا کنند، با مشکلات مختلف مواجه شده و حمایت لازم را دریافت نکرده‌اند.
سامانه ایران نوآفرین همچنین با عدم تبلیغات و اطلاع‌رسانی مناسب که میتوانست حداقل در سایت سازمان فناوری انجام بشود، دچار مشکلاتی شده است. بسیاری از مردم حتی نام این سامانه را نشنیده‌اند و چگونگی استفاده از آن را نمی‌دانند. دولت هم در حمایت از این طرح کوتاهی کرده که دولت میتوانست با شرکت دادن این طرح در رویدادها و حمایت از آنها بسیاری از مشکلات خود را از جمله کمبود ارائه دهنده خدمات و کاربران خود را حل کند.
سازمان فناوری اطلاعات باید مسئولیت خود را در قبال این پروژه پذیرفته و به جای صرف منابع برای پروژه‌های بی‌ثمر، به بهبود و تحول سامانه ایران نوآفرین بپردازد. دولت هم باید به حمایت جدی از شركت های داخلی و استارت آپ های فناور بپردازد و برای آنها فضای رقابتی مناسب را فراهم کند.
